اعمال شب قدر دو دسته اند. یکی اعمال شب های قدر که مشترک اند، و دیگری اعمال شب قدر که مخصوص یکی از سه شب (شب 19رمضان، 21 رمضان، و 23 رمضان) هستند. در این مطلب هم به اعمال مشترک شب های قدر می پردازیم و هم به اعمال مخصوص امشب؛ شب 21 رمضان.

«رمضان» در لغت از «رمضاء» به معناى شدت حرارت گرفته شده و به معناى سوزانیدن مى باشد. [1] چون در این ماه گناهان انسان بخشیده مى شود، به این ماه مبارك رمضان گفته اند. 
پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «انما سمى الرمضان لانه یرمض الذنوب; [2] ماه رمضان به این نام خوانده شده است، زیرا گناهان را مى سوزاند.»
رمضان نام یكى از ماه هاى قمرى و تنها ماه قمرى است كه نامش در قرآن آمده است.
در این ماه كتاب هاى آسمانى قرآن كریم، انجیل، تورات، صحف و زبور نازل شده است. [3]
این ماه در روایات اسلامى ماه خدا و میهمانى امت پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) خوانده شده و خداوند متعال از بندگان خود در این ماه در نهایت كرامت و مهربانى پذیرایى مى كند; پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله) مى فرماید: «ماه رجب ماه خدا و ماه شعبان ماه من و ماه رمضان، ماه امت من است، [4] هر كس همه این ماه را روزه بگیرد بر خدا واجب است كه همه گناهانش را ببخشد، بقیه عمرش را تضمین كند و او را از تشنگى و عطش دردناك روز قیامت امان دهد.» [5]
این ماه، در میان مسلمانان از احترام، اهمیت و جایگاه ویژه اى برخوردار و ماه سلوك روحى آنان است و مؤمنان با مقدمه سازى و فراهم كردن زمینه هاى معنوى در ماه هاى رجب و شعبان هر سال خود را براى ورود به این ماه شریف و پربركت آماده مى كنند، و با حلول این ماه با شور و اشتیاق و دادن اطعام و افطارى به نیازمندان، شب زنده دارى و عبادت، تلاوت قرآن، دعا، استغفار، دادن صدقه، روزه دارى و... روح و جان خود را از سرچشمه فیض الهى سیراب مى كنند.

گرچه ذكر تمام فضائل ماه مبارك رمضان از حوصله این مقال خارج است; ولى پرداختن و ذكر برخى از فضائل آن از نظر قرآن و روایات اسلامى خالى از لطف نیست.

ماه مبارك رمضان به جهت نزول قرآن كریم در آن و ویژگى هاى منحصرى كه دارد در میان ماه هاى سال قمرى برترین است; قرآن كریم مى فرماید: «ماه رمضان ماهى است كه قرآن براى هدایت انسان ها در آن نازل شده است.» [6]
پیامبر گرامى(صلى الله علیه وآله) درباره ماه رمضان مى فرماید: «اى مردم! ماه خدا با بركت و رحمت و مغفرت به شما روى آورد، ماهى كه نزد خدا از همه ماه ها برتر و روزهایش بر همه روزها و شب هایش بر همه شب ها و ساعاتش بر همه ساعات برتر است، ماهى است كه شما در آن به میهمانى خدا دعوت شده و مورد لطف او قرار گرفته اید، نفس هاى شما در آن تسبیح و خوابتان در آن عبادات، عملتان در آن مقبول و دعایتان در آن مستجاب است.... بهترین ساعاتى است كه خداوند به بندگانش نظر رحمت مى كند... .» [7]

عمل امّ داود یکی از اعمال مستحبی پانزدهم رجب است

نیمه رجب‌المرجب ، سومین روز از ایام البیض است، مومنان و مخلصان علاوه بر توجه ویژه به ماه رجب و بهره برداری از آن، فرصت نیمه رجب را غنیمت شمرده و هم‌ نوا با معتکفان اعمال ویژه این روز برای تقرب بیشتر به ذات باری‌تعالی به جا می‌آورند.

یکی از اعمال سفارش شده برای امروز عمل ام داوود است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

ام داوود کیست؟
فاطمه معروف به ام داوود، مادر داوود پسر زاده امام حسن مجتبی (ع) و مادر رضاعی امام صادق (ع) بوده است.

ام داوود ماجرایش را چنین نقل کرده است: منصور دوانیقی لشکری به مدینه فرستاد و با محمدبن عبداللّه بن حسن مثنی جنگید و او و برادرش ابراهیم را کشت.

منصور همچنین عبداللّه محض، پدر محمد و ابراهیم را با تعدادی از سادات حسنی دستگیر و اسیر کردند و به بند و زنجیر کشیده بودند و فرزند من داوود هم در میان آنان بود که او را از مدینه به بغداد منتقل نمودند و به سیاه چال زندان انداختند.

حادثه دستگیری و زندانی بودن فرزندم که از او اطلاعی نداشتم و گاهی هم خبر مرگ او را به من می‌دادند برایم بسیار تلخ و دردناک بود و روزگارم با اشک و آه و گریه و ناله می‌گذشت، حتی برای رفع مشکل خود و اندوه جانکاهی که با آن دست به گریبان بودم از اشخاص صالح و مومن درخواست می‌کردم برای رفع ناراحتیم دعا کنند اما از دعای آنان هم نتیجه‌ای نگرفتم.